Policjanci z Zespołu Antykonfliktowego (ZAK) nie posiadają przy sobie żadnych środków przymusu bezpośredniego, a mimo to skutecznie działają w tłumie. Rozpoznawalni są dzięki noszonym niebieskim kamizelkom z napisem „Zespół Antykonfliktowy Policja”. W ostatnich miesiącach musieli stawić czoła wielu trudnym sytuacjom, takim jak protesty przewoźników na granicy polsko-ukraińskiej, manifestacje rolników czy wyjazdy do Warszawy na akcje zabezpieczające na terenie stołecznego garnizonu.
Zespoły Antykonfliktowe to pomysł zrodzony w Europie w latach 70-80 ubiegłego wieku, a pierwsze tego typu jednostki zostały utworzone w 1968 roku, po tragicznych wydarzeniach w Berlinie, gdzie doszło do zastrzelenia uczestnika demonstracji. W tamtym czasie zwielokrotniła się aktywność policyjna związana z likwidacją squatów, które były ogromnym problemem w Berlinie Zachodnim i często prowadziły do poważnych zamieszek.
Początki działalności ZAK w Polsce datują się na listopad 2011 roku. Wówczas to Komenda Wojewódzka Policji w Poznaniu zainicjowała pilotażowy projekt wprowadzenia „miękkiego podejścia” do utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas zgromadzeń i protestów publicznych czy innych sytuacji kryzysowych. W skład zespołu wchodzą negocjatorzy oraz psychologowie policyjni, a inspiracją dla jego organizacji były doświadczenia niemieckiej Policji w Dolnej Saksonii oraz Policji Republiki Czeskiej.
Skuteczność działań ZAK podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012 w Poznaniu przyczyniła się do formalnego uregulowania zasad funkcjonowania zespołu przez Komendanta Wojewódzkiego Policji w Poznaniu. W 2021 roku, za sprawą zarządzenia Komendanta Głównego Policji, powołano grupy i zespoły antykonfliktowe na terenie całej Polski.
ZAK na celu mają ochronę zdrowia i życia ludzi, które są zawsze nadrzędnym priorytetem podczas prowadzenia działań policyjnych. Działania te opierają się na rozpoznaniu sytuacji konfliktowej, monitorowaniu zachowań, komunikacji za pomocą technologii oraz bezpośredniej rozmowie. Osoby pracujące w ZAK muszą spełniać określone wymogi, takie jak empatia, łatwość nawiązywania kontaktów, elastyczność w podejściu do sytuacji czy umiejętność szybkiego podejmowania decyzji i rozwiązywania sporów.
Zespół jest powoływany w sytuacjach potencjalnych zagrożeń lub konfliktów jako alternatywa dla interwencji oddziałów zwartych Policji. Do zadań zespołu należy monitoring sytuacji, informowanie, interakcja, łagodzenie problemów i napięć oraz komunikacja. W skład zespołów antykonfliktowych wchodzi obecnie 794 funkcjonariuszy, co stanowi około 14% ogółu funkcjonariuszy prewencji w garnizonach.
Prewencyjna praca policjantów ZAK podczas zabezpieczeń stała się jedną z głównych metod wykorzystywanych przez dowódców policyjnych. Dzięki swojej odrębności i efektywności pomaga ona w regulowaniu napięć spowodowanych nagromadzeniem emocji, co wpływa na utrzymanie porządku publicznego.